آشنایی با انواع چای،از چای سفید تا چای گورگور هر آنچه که نمی دانید!؟

چای با دارا بودن بیش از ۳۰۰۰ گونه متنوع، پس از آب دومین نوشیدنی محبوب دنیا به شمار می آید.

مبدا چای به چین باز میگردد، حتی کلمه چای یا tea ریشه در زبان چینی دارد.

مردم در جنوب چین این گیاه را با عنوان چای chai و در شمال چین با عنوان تی tea می شناسند.

واژه رایج در میان مردم خاورمیانه و شمال افریقا چای و در اروپا تی می باشد، چرا که چای مصرفی خود را در ابتدا از جنوب و شمال چین دریافت کرده اند.

علاوه بر چین هند نیز با تولیدات گسترده اش خود را به قدرتی دیگر در صنعت چای تبدیل کرده است.

چای در ایران نیز تولید می شود، اقلیم کوهستانی و آب و هوای منحصر به فرد شمال کشور از آفت زدگی محصولات چای ایرانی جلوگیری می کند لذا در مراحل تولید از سموم آفت کش استفاده نمی شود و همین عامل چای ایرانی را به یکی از ناب ترین انواع چای در جهان بدل می سازد.

جالب است بدانید که میزان کافئین موجود در چای بیشتر از قهوه است اما از نظر میزان تاثیر قهوه حرف اول را میزند، به همین دلیل است که نباید در مصرف قهوه زیاده روی کرد.

اثرات چای:

• اثر آنتی اکسیدانی معادل پنج وعده سبزیجات یا دو عدد سیب
• ممانعت از شکل گیری لخته خون در عروق
• کاهش یازده درصدی حملات قلبی

فواید چای به ترکیبات فلاونوئیدی نهفته در آن مربوط است، که اثر مستقل این ترکیبات در مقابله با مشکلات قلبی و عروقی به اثبات رسیده است.

هر فنجان چای محتوی ۱۵۰ الی ۲۰۰ میلی گرم فلاونوئید است، این میزان در هردو نوع چای سبز و سیاه یکسان است.

انواع چای گیاهی:

تمام انواع چای مربوط به گونه گیاهی کاملیا سایننسیس است و علت پدید آمدن تفاوت در میان انواع چای در گرداگرد جهان تفاوت در شرایط رشد، اقلیم، کشت و برداشت و .. است.

در ادامه به معرفی انواع چای گیاهی می پردازیم:

۱٫ چای سفید:

چای سفید کمترین میزان تیمار، پردازش و فرآوری را متحمل می شود و می توان گفت مهم ترین فراوری انجام شده روی آن فرایند خشک کردن است.

این چای نسبت به سایرین روشن ترین رنگ، بهترین طعم و بیشترین اثر آنتی اکسیدانی را دارد.

بهترین نوع چای سفید طعم شیرینی داشته و پرزدار است.

۲٫ چای سبز:

این نوع پس از چیدن طی مدت زمان کوتاهی تحت حرارت بالا خشک می شود.

از نظر عطر , طعم و قیمت دامنه وسیعی دارد. انواع چای های سبز می توانند همراه غذا میل شوند.

۳٫ چای اولانگ:

از لحاظ رنگ دامنه ای مابین چای سبز و سیاه را در بر می گیرد.

چای اولانگ مناسب ترین نوع چای برای همراهی غذا می باشد.

۴٫ چای سیاه:

این نوع چای در طول مراحل تولید به طور کامل اکسید می شود، به همین دلیل معطر ترین نوع چای بوده و غلیظ ترین مزه را در میان انواع چای گیاهی دارد.

تنوع بسیار بالایی دارند و حتی انواعی از آنها که تحت فراوری و دستکاری زیادی قرار می گیرند می توانند مزه ای مایل به شکلات یا کارامل داشته باشند.

انواع زیادی از چایهای مزه ای مایل به تلخی دارند چای سیاه مناسب ترین نوشیدنی به همراه خوراکی های شیرین به شمار می رود.

۵٫ چای پیوئر (Puer):

چای تخمیر شده است. این نوع به طور سنتی در سینی های بزرگی تولید می شود و بویی شبیه بوی خاک دارد.

چای پیوئر گزینه مناسبی برای همراهی غذاهای چرب است.

۶٫ چای معطر:

چای ها می توانند با گل های تازه مانند یاسمن و رز، مرکباتی از قبیل تورنج عطردار شوند.

اکثر چایهای تجاری حتی انواع میوه ای آنها عطردهی می شوند بدون اینکه در این فرآیند از میوه های واقعی بهره گیری شود.

توجه داشته باشید که نوشیدن چای خالص نسبت به انواع تجاری معطر، جنبه سالم تری برای شما دارد.

۷٫ چای های علفی:

این چایها در واقع چای حقیقی نیستند و لفظ دمنوش برای آنها مناسب تر است.

این چای ها دارای گیاهان علفی خشکی همچون بابونه، نعناع و .. هستند و بیشتر خاصیت آرام بخشی دارند.

انواع چای سیاه:

انواع مختلفی از چای های سیاه در نقاط گوناگون دنیا تولید می شود که هرکدام طعم، عطر و رنگ خاص خود را دارند.

این ویژگی ها به اقلیم، خاک و ارتفاع منطقه رویش گیاه بستگی دارد.

چایهای خالص و مخلوط نشده معمولا بر مبنای محل رشد و تولیدشان نام گذاری می شوند.

امروزه کشورهای چین، هند و سریلانکا بیشترین میزان صادرات چای را دارند.

۱٫ چای آسام:

این چای از برگهای رشد یافته در منطقه آسام در شمال شرق هند تولید می شود و مهم ترین خصوصیت آن بوی تند جو و رنگ سرخ آن است.

منطقه آسام ناحیه پستی در نزدیکی رودخانه براهماپوترا است که یکی از بزرگترین مناطق تولید چای در جهان به شمار می رود.

چای آسام برای تهیه چای های مخلوط نیز به کار می رود.

۲٫ چای سیلان:

چای خالصی که در سریلانکا پرورش و تولید می شود. اندازه متوسطی دارد و ماهیتی مشابه مرکبات دارد.

۳٫ چای دارژیلینگ:

خواستگاه این چای منطقه دارژیلینگ هند است.

یکی از شناخته شده ترین انواع چای سیاه است که رنگ روشنی داشته و بویی شبیه بوی انگور دارد.

این چای در سه فصل از سال قابل برداشت است و بیشتر خصوصیات آن مربوط به فصلی است که برداشت می شود.

۴٫ چای میمون طلایی:

این چای بافت نرم و سستی دارد، در جنوبی ترین نقطه چین کشت می شود و با مزه شیرین خود و عدم ایجاد قابضیت شناخته می شود.

چای میمون طلایی یکی از بهترین انواع چای سیاه است.

۵٫ چای keemun:
این چای در استان anhui چین کشت می شود.

یکی از مشهورترین چایهای چینی است و مشخصه مهم آن بوی دلپذیر مشابه بوی میوه است.

۶٫ چای لاپسانگ سوچانگ:

این چای در کوهستانهای wuyi ایالت فوجین چین رشد می کند.

برگهای گیاه چای با شعله حاصل از آتش چوب کاج خشک می شوند، لذا در طی این فرایند بوی دود را به خود جذب می کنند.

این چای به واسطه طعم قوی خود معروف شده است.

افرادی که به این چای علاقه دارند از آن به عنوان متفاوت ترین نوع چای یاد می کنند.

۷٫ چای یونان Yunnan:

در ایالت یونان در جنوب چین می روید، از طریق جوانه ها و شکوفه برگها و رئوس طلایی رنگ مخلوط شده با برگهای چای قابل تشخیص است.

هر چه میزان رئوس طلایی زیاد باشد نشانگر کیفیت بالای این چای خواهد بود.

از دیگر ویژگی های این چای نرمی، شیرینی و بویی است که گاها شبیه بوی خاک است.

۸٫ چای ترکی:

در سواحل شرقی ترکیه کشت و تولید می شود.

چای ترکی به این صورت صرف می شود که مقدار اندکی از چای غلیظ به لیوان ریخته می شود و سپس آب جوش تا حدی که مورد مطلوب فرد است به آن اضافه می شود.

مشابه رسوم ایرانی و برخلاف شیوه معمول در دنیا بدون شیر مصرف می شود.

در میان ترکها صرف این چای در لیوانهای شبیه گل لاله مرسوم است.

انواع چای سبز:

در این روزها در مقابل چایهای سیاه غرب (اکثرا تخمیر شده) چایهای سبز و تخمیرنشده شرق آسیا و به ویژه ژاپن مطرح است.

ژاپن سرزمینی است که بیشترین پیوند را با چای سبز دارد. چایهای سبز از تنوع بالایی برخوردارند.

به طورکلی چای سبز به چایی گفته می شود که برگهای گیاه بلافاصله پس از چیدن خشکانده شوند.

۱٫ گیوکورو (Gyokuro)

با عنوان jade dew نیز شناخته می شود.

بوته های این چای در حین رشد به مدت ۳ هفته با یک پرده یا پارچه پوشیده می شود تا از حرارت بالای آفتاب در امان بماند، نتیجه این نوع رشد لطافت و روشنی گیاه خواهد بود.

۲٫ ژنمایچا (Genmaicha)

نام این چای بیانگر ترکیبات تشکیل دهنده آنست.

معنای تحت اللفظی ژنماچا چای برنج قهوه ای است.

برنج قهوه ای تیمار نشده ابتدا خیسانده می شود سپس خشکانده شده و با نوعی چای سبز (معمولا سنچا) با نسبت ۵۰:۵۰ مخلوط می شود.

محصول نهایی، چای برشته و خوش طعمی است که بسیار دلنشین است.

۳٫ سنچا (Sencha)

نوعی چای که به طور معمول برای همراهی سوشی انتخاب می شود.

محبوبترین چای سبز ژاپنی است که برای آماده کردن، برگهای کامل آن را به آب گرمی که به دمای جوش نرسیده (حدودا ۱۵۸-۱۶۷ درجه فارنهایت) می افزایند.

۴٫ بیلوئوچون (Bilouchin)

در کوهستان دونگ تینگ در نزدیکی دریاچه تای ژیانگسو می روید.

کلمه بیلوئوچون به معنای حلزون سبز فنری می باشد که به شکل و ظاهر این چای اشاره دارد که پیچ خورده و ظاهری شبیه صدف حلزون می یابد.

۵٫ هوجیچا (Hojicha)

این نوع چای معمولا ظاهری شبیه به ژنماچا دارد چرا که هردو حالت برشته و رنگی مایل به سرخ دارند.

برخلاف ژنماچا، هوجیچا از سرخ کردن خود برگها حاصل می شود.

گفته می شود وقتی سالها پیش بازرگانان چای در کیوتوی ژاپن در حال جست و جوی راهی برای به مصرف چایهای سبز کهنه بودند، یکی از آنها تصمیم به برشته کردن برگهای چای بر روی زغال چوب گرفت.

نتیجه آن دستیابی به چای برشته و خوش طعمی بود که می توانست همراه بی نظیری برای غذاها باشد.

۶٫ لانگ جینگ (Longjing)

یکی دیگر از محصولات چینی است و معنای تحت اللفظی آن چشمه اژدها است.

این نام از چشمه ای در نزدیکی دهکده لانگ جینگ گرفته شده که محل رویش چای است.

این چای ترد، نازک و یک شکل بوده و بوی مطبوع و ملایمی متمایل به بوی شاه بلوط دارد.

۷٫ ماچا (matcha)

این چای بسیار شناخته شده است و نیازی به معرفی ندارد، پتانسیل استفاده در شیرینی و بستنی را دارد.

اطلاعات دقیقی راجع به خواستگاه این چای در دسترس نیست.

چای ماچا نیز از همان برگهایی تولید می شود که برای تولید چای گیوکوریو کشت می شود، به این صورت که:

1. پیش از چیدن به مدت ۳ هفته در سایه رشد می کنند.
2. پس از چیده شدن ساقه ها و رگه های آنها را با ظرافت جدا می کنند.
3. سپس برگها تبخیر و خشک می شوند.
4. در مرحله پایانی آسیاب می شوند.

انواع چای هندی:

نقطه شروع استفاده از چای به عنوان نوشیدنی به حدود ۲۰۰۰ سال پیش یعنی دوره رامایانا بازمی گردد.

مدتها بعد کمپانی انگلیسی هند شرقی تولید این محصول را در حجم وسیع کلید زد.

در رتبه بندی جهانی مصرف چای هند در بالای لیست قرار می گیرد و از طرفی هم دومین قدرت صادراتی چای در جهان به شمار می رود.

به معرفی پنج چای پرطرفدار هندی می پردازیم:

۱٫ چای ماسالا:

اگر برخی چاشنی های هندی از قبیل الایچی، دارچین، زنجیل، میخک و گیاهان کوهی را به چای روزمره خود بیفزائید آنچه که به دست می آید چای ماسالا است.

منشا این نوشیدنی معطر از هند می باشد اما امروزه در سرتاسر جهان مرسوم است.

فواید چای ماسالا:

• در جلوگیری از التهاب
• رفع خستگی موثر

۲٫ چای کره:

در زبان محلی لاداخی این چای با عنوان گورگور نیز شناخته می شود، در مناطق هیمالیا نوشیدنی محبوبی است.

به طور سنتی از برگهای چای، کره، آب و نمک تهیه می شود.

فواید چای گورگور:

• جلوگیری از خشکی و ترک لب ها
• مناسب برای فعالیتهای سنگین در ارتفاعات به دلیل مقادیر بالایی از کالری

۳٫ چای آسام:

چای بومی منطقه آسام هند است.

از طریق شکل و رایحه تند جو شناخته می شود.

نه تنها در هند بلکه به عنوان بخشی از صبحانه در بسیاری از مناطق جهان به فروش می رسد.

فواید چای آسام:

• افزایش هوشیاری ذهنی
• پیشگیری از سرطانهای خاصی چون سرطان تخمدان و ریه

۴٫ چای دارجیلینگ

در کل جهان معروف است، گونه های زیادی دارد.

اشکال نازکی داشته و عطر واضحی دارد. گفته می شود چای دارجیلینگ تسکین دهنده احساسات است.

فواید چای دارجیلینگ:

• ممانعت از چاقی
• ممانعت از زخم معده

۵٫ چای نیلگیری

به عنوان چای کوهستان آبی نیز شناخته می شود.

در جنوبی ترین بخش کوه های گات غربی واقع در هند می روید.

چای نیلگیری رنگ تیره ای دارد و بسیار معطر است.

این چای گزینه مناسبی برای تهیه چای سرد ( همان ice tea) می باشد.

فواید چای نیلگیری:

• کمک به کاهش وزن
• مبارزه با دیابت
• کمک به سلامت دهان و دندان

انواع چای شمال ایران:

در یک دسته بندی کلی چای های شمال بر اساس زمان تولید به سه نوع بهاره و تابستانه و پاییزه تقسیم می شود.

صرف نظر از این تقسیم بندی به معرفی انواع چای شمال می پردازیم:

۱٫ چای سرگل

شکل پیچ داری دارد، طعم آن کمی به تلخی می گراید، این چای از غنچه و برگهای فوقانی این گیاه دم کردنی به دست می آید.

بیشترین میزان آنتی اکسیدان و کافئین را نسبت به سایر چای های شمال دارد.

چای سرگل درجه بالایی از کیفیت و عطر را داراست و تنها در فصل بهار قابل تولید است.

هر چه برگهای این چای کوچکتر و پیچ خورده تر باشند نمایانگر کیفیت بالاتری خواهند بود.

چای سرگل با عناوینی همچون چای وزین، زرین و چای ساچمه ای نیز یاد می شود.

۲٫ چای ممتاز

نسبت به سرگل عطر و تلخی کمتری دارد بیشترین میزان چای تولیدی در ایران از این نوع است.

چون زود دم می کشد مناسب ترین انتخاب برای اداره جات و اماکن عمومی است لذا پرمصرف ترین چای ایرانی به شمار می رود.

چای ممتاز برگهای بزرگ و شکسته ای دارد که با برگهای ریز و پیچ خورده مخلوط شده است.

۳٫ چای قلم

نسبت به انواع دیگر اندازه بزرگتری دارد.

شبیه یک شاخه به نظر می رسد لذا با نام قلم شناخته می شود.

چای قلم از برگهای پایینی بوته حاصل می شود و طعم ملایمی دارد رنگ ملایمی دارد و زمان دم کشیدن آن طولانی است.

چای قلم به دو نوع قلم درشت و قلم ریز تقسیم می شود که نوع ریز مرغوبیت بیشتری دارد.

۴٫ چای شکسته

مخلوطی از انواع چای های ایرانی است.

شکلی صاف و کوچکتر از انواع دیگر دارد، به علت اشکال بی نظمی که دارد با نام شکسته شناخته می شود.

چای شکسته سریع دم می کشد. هرچه خلوص بیشتری داشته باشد عطر و رنگ بیشتری هم خواهد داشت.

۵٫ چای باروتی (کله مورچه ای)

شکلی شبیه به سر مورچه دارد. برای تهیه دم نوش ها و چای های کیسه ای به کار می رود.

به سه نوع تقسیم می شود:

• باروتی درشت
• باروتی گرانولی
• باروتی ضعیف

۶٫ خاک چای
بیشتر از ضایعات و دورریزهای کارخانجات چای تولید می شود.

ریزترین برگها (در حد دانه های خاک) را بین انواع چای دارد.

هم چنین می توان این چای را برای تقویت خاک و گیاهان به گلدان ها افزود.

طرز تهیه انواع چای میوه ای:

۱٫ چای سیاه همراه با میوه تازه:

1. چای سیاه کم عطری را انتخاب کنید.
2. میوه شیرین و معطری را انتخاب کنید. مثال: هلو، زردآلو، تمشک، هندوانه، توت فرنگی و..
3. میوه ها را شسته سپس به قطعات کوچک خرد کنید.
4. یک چای پاکتی یا یک قاشق چایخوری چای را به آب جوش بیفزائید.
5. بعد از یک دقیقه چای را از صافی گذرانده و تکه های میوه را به آن بیفزائید.
6. در قوری را گذاشته و به مدت ۱۰ دقیقه صبر کنید.
7. میوه ها را از چای جدا کرده و چای را نوش جان کنید.

۲٫ چای میوه خشکیده:

1. فر را به دمای ۱۲۰-۲۵۰ درجه فارنهایت برسانید.
2. دو سینی فر را برداشته روی هر کدام یه ورق کاغذ پوستی بکشید.
3. تعدادی پرتقال و لیموترش را شسته و با پوست کن پوست آنها را جدا کنید.
4. پوسته ها را ریز ریز کنید.
5. مقداری زنجبیل را کاملا ریز کنید.
6. پوسته های خرد شده لیمو و پرتقال را در اولین سینی چیده و خرده های زنجبیل را روی آنها بپاشید.
7. در دومین سینی برگ های تازه نعناع را بچینید.
8. دومین سینی را پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و اولین سینی را بعد از ۴۵ دقیقه از فر خارج کنید.
9. تمام مواد خشک شده را خرد کرده و به همراه مقداری دارچین باهم مخلوط کنید.
10. برای تهیه چای به ازای هر فنجان آب جوش دو قاشق غذاخوری از مخلوط را به قوری بیفزائید.
11. به مدت ۵ دقیقه صبر کنید سپس چای خود را میل کنید.

۳٫ چای سیب خشک:

1. سیب را به تکه های با اندازه متوسط تقسیم کرده و به همان ترتیبی که در بالا گفته شد خشک کنید.
2. یک قاشق غذاخوری سیب خشک شده را به فنجان خود بیفزائید.
3. فنجان خود را با آب جوش پر کرده اندکی دارچین اضافه کنید و ده دقیقه منتظر بمانید.
4. شما می توانید قطعات سیب را از چای جدا کنید و یا اجازه دهید در چای میوه ای شما باقی بماند تا پس از نوشیدن چای آنها را میل کنید.

۴٫ چای لیمو:

1. لیمو را شسته و کمی از پوستش را رنده کنید.
2. پوست لیمو را کنده و به تکه های درشتی خرد کنید.
3. به هر فنجان کمی پوست رنده شده و سه تکه لیمو اضافه کنید و با آب جوش پر کنید.
4. پیش از نوشیدن چای آن را از صافی بگذرانید.
5. می توانید برای شیرینی چای خود به آن شکر یا عسل بیفزائید.

منابع origiran و bbcgoodfood و blackteaworld و michelin و thebetterindia