معرفی رقم برنج تیسا:
برنج از غلات پرمصرف در کشور بوده که برای کشت ارقام محلی و باکیفیت به آب بسیار زیادی نیاز است.
توجه به نحوه کشت و نوع بذر مورد استفاده می‌تواند از روند کم آبی در مناطقی از جمله استان‌های گیلان و مازندران که طی چند سال اخیر روبه افزایش است جلوگیری کند.
در این راستا سازمان تحقیقات برنج کشور اقدام به معرفی گونه های اصلاح شده برنج که از مقاومت بسیار بالایی در برابر کم آبی برخوردار باشند نمود.
کشت برنج به استان های شمالی کشور محدود شده است پس با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در جهت افزایش سطح زیرکشت ارقام پرمحصول و اصلاح ارقام کیفی محلی در سال ۱۳۷۸پروژه تحقیقاتی کشور به منظور دستیابی به ژن مطلوب و افزایش عملکرد بذرهای برنج آغاز شد.
رقم برنج تیسا بعد از ۱۵ سال در اسفند ماه سال ۱۳۹۷ توسط سازمان تحقیقات برنج استان مازندران معرفی شد.
اهمیت ویژه ایجاد، معرفی و کاشت رقم اصلاح شده تیسا و سایر گونه های برنج پرمحصول در کاهش نیاز به واردات سالیانه برنج دیده میشود.
ویژگی های برنج تیسا:
در هنگام کاشت میزان مصرف آب برنج تیسا ۲۰ تا ۳۰ درصد در واحد سطح کمتر است.
به ازای مصرف هر یک متر مکعب آب حدود یک کیلوگرم برنج تولید میشود.
این درحالی است که برای ارقام بومی مثل برنج طارم محلی، هر یک متر معکب آب مصرفی حدود ۴۰۰ گرم برنج تولید میشود.
از ویژگی های قابل توجه دیگر بذر اصلاح شده ژنتیکی تیسا برخورداری از تحمل بالا در مقابل بیماری هایی از قبیل بلاست، شیت بلایت و لکه قهوه ای است.
بیماری بلاست (Blast) یکی از مهمترین بیماری های برنج است و می تواند خسارت قابل توجهی به زراعت این محصول وارد نماید.
این بیماری سالانه به ۷۵ هزار هکتار از زمین‌های شالیزار مازندران خسارت وارد می‌کند.
علاوه بر آن در برابر آفاتی مانند کرم ساقه خوار نیز مقاومت خوبی از خود نشان داده است.
خصوصیات زراعی برنج تیسا:
- پر محصول و در هر هکتار دارای حدود ۸ تا ۹ تن شلتوک
- تحمل بالا نسبت به بیماری‌‌های برنج
- ارتفاع بوته حدود ۱۱۰ سانتیمتر
- مقاوم به ورس و خوابیدگی
- وزن دانه ۲.۵ تا ۲.۶ گرم
- محصول کم آب بر
- جزو ارقام دانه بلند
- مقاوم به آفات
- کیفیت عالی
- زودرس
- پاکوتاه
یک از ویژگی های برنج تیسا زودرس بودن محصول است.
طول کاشت (نشاکاری) تا برداشت آن حدود ۹۲ تا ۹۵ روز بوده و با ارقام بومی مثل برنج طارم و یا برنج هاشمی ۴ تا ۵ روز تفاوت دارد پس به قالب برداشت منطقه نزدیک است.
زمان برداشت ارقام بومی در صورت تاریخ کشت‌های مشابه معیار خوبی برای برداشت این رقم محسوب میشود.
با توجه به این بازه زمانی از کاشت تا برداشت، درصورت رعایت تاریخ کاشت اول و برداشت به موقع می‌توان به کشت دوم اقدام نمود.
کیفیت برنج تیسا:
رقم برنج تیسا مانند دیگر ارقام پرمحصول اصلاح شده ژنتیکی همچون برنج شیرودی و برنج فجر، از نظر کیفیت نزدیک به رقم بومی طارم محلی و متناسب با ذائقه مردم است.
طول دانه اولیه قبل از پخت ۷.۹ میلی متر است درحالیکه با پخت برنج این مقدار به ۱۴.۱ میلی متر افزایش می‌یابد.
از ویژگی‌های کیفی رقم برنج تیسا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :
- نسبت طویل شدن دانه بعد از پخت ۱.۷۸ برابر اولیه
- حفظ حالت اولیه پخت پس از سرد شدن
- دارای ۱۱.۳۱٪ سبوس برنج
- کیفیت آمیلوز متوسط
- بافت نرم و سبک
برنج تیسا برگرفته از ارقام محلی و بومی طارم و بهنام است که در فرایند رگه گیری و اصلاح ژنتیکی از آن ها سعی بر حفظ عطر، طعم و کیفیت پخت گونه های خوش پخت بومی بوده است.
این محصول پس از پخت بسیار سبک و نرم است و با حفظ حالت لطیف و سبکی بافت، مشکل سفتی برنج پس از سرد شد آن را نخواهید داشت.
برنج تیسا به دلیل کیفیت مطلوب و نیز قیمت مناسب تر آن، از بازار فروش خوبی برخوردار است.
تاثیر میزان آمیلوز در تعیین کیفیت برنج:
در اصلاح گیاه برنج پس از عملکرد به مهمترین مسأله‌ای که توجه زیادی میشود، کیفیت دانه است.
آمیلوز، قوام ژل و درجه حرارت ژلاتینی سه فاکتور مهم در تعیین کیفیت دانه برنج هستند.
بیش از ۹۰٪ آندوسپرم دانه برنج را نشاسته تشکیل می‌دهد که از آمیلوز و آمیلوپکتین تشکیل میشود.
مقدار آمیلوز صفر تا ۳۳٪ است که این مقدار برای رقم تیسا ۲۱.۹٪ می‌باشد.
برنج های کم آمیلوز پس از پخت، نرم، چسبنده و لعابدار می‌شوند درحالیکه برنج های پر آمیلوز پس از پخت به سرعت سفت و خشک شده و مصرف آن‌ها مشکل میشود.
واریته‌های برنج براساس میزان آمیلوز به پنج گروه زیر طبقه بندی می‌شوند:
- برنج های واکسی که فاقد آمیلوزند و پس از پخت نرم، چسبنده و غیرقابل تفکیک هستند.
- برنج های خیلی کم آمیلوز که میزان آمیلوز آن ها کمتر از ۱۰٪ است.
- برنج های کم آمیلوز که میزان آمیلوزشان ۱۰ تا ۲۰ درصد است.
- برنج های متوسط آمیلوز که میزان آمیلوز آن ها ۲۰ تا ۲۵ درصد است.
- برنج های پرآمیلوز که میزان آمیلوزشان از ۲۵ تا ۳۰ درصد است.
برنج متوسط آمیلوز گونه تیسا پس از پخت، نرم، متورم و کاملاً جدا از هم شده و تا زمان طولانی پس از پخت نرمی و لطافت خود را حفظ می‌کند.
امروزه اکثر مصرف کنندگان و تجار در سطح جهان علاقمند به استفاده از برنج های متوسط آمیلوز همچون برنج های صدری ایران، تیسا، باسماتی و مشابه آن ها هستند.
سخن آخر:
فراموش نکنید که این برنج در نهایت یک گونه اصلاح شده ژنتیکی است. این گونه ها برای طبیعت و انسان زیان بار هستند.
به طور کلی ما با تولید و مصرف گونه های تراریخته مخالفیم.