برنج یکی از مهمترین محصولات غذایی جهان است که بیش از ۵۰ درصد ماده غذایی اصلی مردم جهان را تشکیل می دهد.
شاید جالب باشد بدانید در جنوب آسیا برنج در ۶۰ میلیون هکتار کشت می شود.
افزایش دستمزد نیروی کار , کمبود آب و طبیعت آب دوست برنج باعث می شود برای افزایش بهره وری روش های جایگزینی برای کاشت برنج به وجود آید.
کاشت مستقیم دانه یکی از این روش ها است.
کاشت مستقیم دانه (DSR) تنها گزینه مناسب برای کاهش جریان آب است.
DSR به معنای پایه گذاری فرایندی است که در آن محصول برنج از طریق کاشت مستقیم دانه در زمین به دست می آید، نه از طریق نشا زدن.
کاشت مستقیم برنج به دو صورت انجام می شود:
- خشکه کاری
- کاشت تر
خشکه کاری چیست؟
خشکه کاری یکی از روش های کاشت مستقیم برنج است که از طریق کاشت بذر در عمق ۲ الی ۳ سانتیمتری در بستر خاکی مناسب انجام می شود.
خشکه کاری در مقایسه با روش کاشت سنتی مقرون به صرفه تر است.
روش های خشکه کاری:
- دانه برنج بعد از آماده سازی خاک، به صورت پراکنده کاشته می شود.
- در زمینی که به خوبی شخم زده و آماده شده است, نشا برنج کاشت می شود.
- زمین کاشت برنج را به صورت ردیف هایی حاضر می کنند یا از دستگاه هایی که همراه با حاضر سازی زمین دانه برنج را نیز می کارند استفاده می کنند.
مزایای خشکه کاری برنج:
۱٫ میزان مصرف آب کمتر:
در روش رایج و اصلی کاشت برنج، حجم زیادی از آب برای آبیاری گودال های برنج مصرف می شود که باعث از بین رفتن شریان های آبی و نابودی خاک می شود.
از آنجاییکه منابع زمینی و زیرزمینی آب روز به روز در حال کاهش هستند و اصول استاندارد سود دهی در روش غرقابی در حال افول است، رویکرد کشاورزان در حال تغییر به کاشت مستقیم می باشد.
۲٫ محصول بیشتر:
تکنیک کاشت مستقیم در صورتیکه به خوبی مدیریت شود، می تواند به میزان کاشت غرقابی و حتی بیشتر ،محصول دهد.
محصول بیشتر عمدتا به علت تعداد شاخه های بیشتر، وزن بیشتر دانه و میزان کمتر شاخه های پوچ است.
۳٫ نیروی کار کمتر:
در قیاس با روش قدیمی، کاشت مستقیم نیروی کار خیلی کمتری نیاز دارد.
با توجه به مراحل مختلفی که کاشت نشا برنج دارد، افراد بیشتری برای رسیدگی مورد نیاز است.
به طور معمول در کاشت مستقیم ۳۷ درصد نیروی کمتری حضور دارند.
حتی می توان با حضور افراد خانواده کل فرآیند را انجام داد و به ندرت استخدام نیروی کمکی ضرورت دارد.
۴٫ کاهش انتشار گازهای گلخانه ای:
کشاورزی باعث انتشار دی اکسید کربن (CO2) ، متان (CH4) و اکسید نیتروژن (N2O) می شود که این سه گاز گلخانه ای در گرمایش کره زمین نقش دارند.
سهم کشاورزی در کل میزان انتشار N2O ، CH4 و CO2 به ترتیب ۶۰ ، ۳۹ و ۱ درصد است که سیستم های کشت برنج در آن نقش عمده ای دارند.
سیستم های تولید برنج پتانسیل گرمایش کره زمین را از طریق متان تحت تأثیر قرار می دهد، اما اثرات N2O و CO2 نیز در بعضی از سیستم ها می تواند مهم باشد.
کشت غرقابی منبع اصلی متان است.با توجه به اینکه خاک به مدت زیادی غرق آب است، تنفس بی هوازی رخ می دهد و متان تولید می شود، که ۱۰ الی ۲۰ درصد از میزان سالیانه انتشار را به خود اختصاص می دهد.
مطالعات نشان داده است که خشکه کاری برنج باعث کاهش ۳۰ تا ۵۸ درصدی این میزان در سال شده است.
۵٫ تاثیرات مثبت بر میزان رشد دانه:
کاشت مستقیم به بهبود ساختار خاک کمک می کند و محیطی را برای رشد موفق محصولات زراعی فراهم می کند.
معایب خشکه کاری برنج:
۱٫ علف های هزر:
علف های هرز مهمترین محدودیت در موفقیت DSR به طور کلی ، و به ویژه خشکه کاری است. علفهای هرز در DSR بیشتر از روش سنتی مشکل ساز هستند زیرا:
- علف های هرز در مقایسه با دانه های برنج سرعت رشد همزمان بیشتری دارند.
- نبود لایه آب در خشکه کاری و کاشت مستقیم به صورت تر تمایل به رشد علف های هرز را بیشتر می کند که در روش کاشت نشا کمتر مشاهده می شود. بدون کنترل علفهای هرز ، کاهش محصول در کاشت مستقیم نسبت به کاشت نشا بین ۲۰ تا ۸۵ درصد بیشتر است.
۲٫ افزایش مقاومت به علف کش ها:
تکرار کشت مستقیم در مقیاس بزرگ باعث افزایش مصرف علف کش ها برای کنترل علف های هرز در برنج می شود.
این امر به آرامی منجر به مقاومت علف های هرز در برابر علف کش های خاص می گردد.
اولین مورد مقاومت به علف کش در سال ۱۹۸۹ در مالزی گزارش شد. اما بعداً تعداد گونه های زیستی علف های هرز مقاوم به علف کش های مختلف به ۱۰ عدد افزایش یافت.
۳٫ کاهش برخی مواد مغذی برنج:
پویایی مواد مغذی در کل در هر دو سیستم متفاوت است و این به دلیل تفاوت در آماده سازی زمین و روش های مدیریت آب است. در کاشت مستقیم،خاک هوازی می ماند. یکی از نگرانی های عمده در مورد کاشت مستقیم، کمبود ریز مغذی هاست . روش خشکه کاری میزان عنصر روی موجود در برنج را کاهش می هد. علت آن pH بالا ، کربنات زیاد و حضور بی کربنات های بیشتر در خاک های آهکی است.
۴٫ دسترس به بذر برنج برای پرندگان و موشها
۵٫ اثرمنفی باران ناگهانی بلافاصله پس از بذر بر استقرار محصول
۶٫ عدم رشد محصول به خاطر سطح ناهموار و نامساوی خاک
منبع: agriculturejournal