آشنایی با چای رویبوس؛ دمنوش قرمز بدون کافئین و ۱۰ خاصیت شگفت انگیزش

دمنوش رویبوس چیست؟

دمنوش رویبوس(Rooibos) یک چای گیاهی قرمز رنگ است و با روش تخمیری از درختچه های گیاه آسپالاتوس لینیریز (Aspalathus linearis) که گیاه بومی آفریقای جنوبی است؛ تهیه می شود.
نوع دیگری از دمنوش رویبوس وجود دارد که با روش غیر تخمیری تهیه می شود.

این نوع چای رویبوس حاوی آنتی اکسیدان های بیشتری است و عطر بهتری دارد و قیمت آن نیز گران تر است.

دمنوش رویبوس رنگی قرمز، طعمی شیرین، خاکی و لطیف دارد.

این دمنوش را با نام چای قرمز نیز می شناسند.

اگر به دنبال یک چای با طعمی دلپذیر برای رفع خستگی و بدون اثرات مضر کافئین هستید دمنوش رویبوس بهترین انتخاب برای شماست .

بسیاری از افراد این چای را به عنوان جایگزین چای سیاه و سبز استفاده می کنند. چرا که می توانید آن را بلافاصله بعد از صرف غذا بدون تاثیرات سوء بر آهن خون مصرف کنید.

دمنوش رویبوس را با عنوان ماشین شست و شو دهنده بدن می شناسند چرا که سرشار از آنتی اکسیدان و مواد مفید برای سم زدایی بدن است.

ارزش غذایی دمنوش رویبوس (۱۰۰ گرم)

• انرژی: ۱ کیلوکالری
• کربوهیدرات: ۰٫۲ گرم
• کلسترول: ۰
• پروتئین : ۰
• فولات: ۱ میکروگرم
• ریبوفلاوین: ۰٫۰۰۴ میلی گرم
• تیامین: ۰٫۰۱ میلی گرم
• سدیم: ۱ میلی گرم
• پتاسیم: ۹ میلی گرم
• کلسیم: ۲میلی گرم
• آهن: ۰٫۰۸ میلی گرم
• منیزیم: ۱ میلی گرم
• زینک: ۰٫۰۴ میلی گرم
• کافئین: ۰

انواع روش تهیه دمنوش رویبوس:

۱. روش تخمیری:

• برگ ها و ساقه های گیاه آسپالاتوس را بعد از برداشت با پاشیدن آب مرطوب می کنند.
• سپس به مدت ۱۲ ساعت در معرض فرآیند تخمیر قرار می دهند.
• در این فرایند اکسیداسیون آنزیمی رخ می دهد و برگ های سبز گیاه به رنگ قرمز متمایل به نارنجی تبدیل می شوند.
• در انتها برگ ها در معرض آفتاب قرار می گیرند تا خشک شوند.

۲. روش غیر تخمیری:

• در این روش برگ ها پس از جمع آوری بدون مرحله تخمیری در معرض آفتاب خشک می شوند.
• برخلاف روش تخمیری برگ های دمنوش رویبوس در این روش سبز رنگ هستند و حاوی آنتی اکسیدان های فنلی بیشتری می باشند.

خواص دمنوش رویبوس:

۱. فاقد کافئین است.

چای رویبوس برخلاف سایر انواع چای کافئین ندارد.

گرچه کافئین مزایای فراوانی برای سلامتی دارد ولی همه افراد قادر به مصرف این ماده نیستند.

کافئین در خواب تداخل ایجاد می کند و افراد دچار اضطراب را بدتر کرده و باعث ایجاد اثرات جسمی چون تپش قلب می شود.

اما دمنوش رویبوس می تواند برای زنان باردار و شیرده و کسانی که به کافئین حساسیت دارند یک انتخاب بسیار خوب و بی خطر است.

همچنین این چای یک جایگزین مناسب برای افرادی است که مایلند مصرف کافئین خود را کاهش دهند و یا از آن اجتناب کنند.

۲. میزان تانن چای رویبوس بسیار کم است.

چای رویبوس قرمز حاوی مقادیر کمی تانن است.

تانن ترکیبی است که به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذایی گیاهی از جمله چای سبز، چای سیاه و شراب قرمز وجود دارد.

تانن ها در جذب آهن به بدن اختلال ایجاد می کنند.

براساس نتایج مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ نوشیدن روزانه ۶ فنجان دمنوش رویبوس به مدت ۶ هفته هیچگونه اثری بر میزان جذب آهن شرکت کنندگان نداشته است.

۳. سرشار از آنتی اکسیدان هاست.

برخی از مهمترین آنتی اکسیدان های موجود در چای قرمز کوئرستین،نوتوفاگین و آسپالاتین هستند.

آنتی اکسیدان ها برای سلامتی بدن ترکیبات بسیار مهمی هستند زیرا رادیکال های آزادی که به بدن آسیب می زنند را متوقف می کنند.

نتایج یک مطالعه حیوانی بر روی این دمنوش رویبوس نشان داد که می تواند ظرفیت آنتی اکسیدانی کبد را بهبود بخشد.

۴. موجب بهبود سلامت قلب می شود.

چای رویبوس به دلیل وجود آنتی اکسیدان ها بخصوص آنتی اکسیدان کوئرستین می تواند بر سلامت قلب تاثیر گذار باشد.

همچنین سطح کلسترول بد خون را کاهش می دهد.

در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، ۴۰ نفر از افرادی که در معرض بیماری های قلبی- عروقی بودند روزانه به مدت ۶ هفته، ۶ فنجان دمنوش رویبوس نوشیدند.

در پایان این دوره سطح کلسترول بد(LDL) شرکت کنندگان به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود و میزان کلسترول خوب (HDL) خون آنها در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافته بود.

چای رویبوس همچنین آنژیم آنژیوتانسین (ACE) که فشار خون را افزایش می دهد، مهار می کند و از این طریق نیز سلامت قلب را بهبود می دهد.

۵. بیماری دیابت را کنترل می کند.

چای رویبوس به افراد مبتلا به دیابت کمک می کند که سطح قند خون خود را پایین تر از مقدار کنترل نگه دارند و خطر عوارض ناشی از قندخون بالا را به حداقل برسانند.

مطالعات حیوانی نشان داده است که آنتی اکسیدان آسپالاتین موجود در دمنوش رویبوس دارای خواص ضد دیابتی است.

آسپالاتین به بیماری های دیابتی کمک می کند که خطرات التهاب قلبی عروقی و انسداد رگ های خونی خود را کاهش دهند و از این طریق کمتر به مشکلات قلبی دچار شوند.

بر طبق آمار منتشر شده از سوی انجمن قلب آمریکا(AHA) افراد مبتلا به دیابت ۲ تا ۴ برابر بیشتر از سایر افراد در اثر بیماری های قلبی میمیرند.

مقدار آنتی اکسیدان آسپالاتین در چای سبز بیشتر از چای رویبوس است ولی تحقیقات نشان داده که همین مقدار آسپالاتین موجود در چای رویبوس می تواند از التهاب عروقی ناشی از سطح بالای قند خون در افراد دیابتی جلوگیری کند.

۶. به کنترل وزن کمک می کند.

دمنوش رویبوس بدون کالری است پس می تواند گزینه ای خوب برای افرادی باشد که سعی در کاهش و یا ثابت نگهداری وزن خود دارند.

بر طبق نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۱۴، با افزایش سطح هورمون لپتین می تواند به کنترل وزن کمک کند.

لپتین(leptin) هورمونی است که به کنترل مصرف غذا کمک می کند و سیگنال های سیری و توقف خوردن را به مغز ارسال می کند و از پرخوری جلوگیری می کند.

به دلیل پلی فنول ها و فلاونوئیدها در آن از تشکیل سلول های جدید چربی جلوگیری می کند و موجب بهبود متابولیسم چربی سوزی در بدن می شود.

۷. موجب کاهش چین و چروک های پوست می شود.

بر طبق مطالعات انجام شده اگر دمنوش رویبوس به صورت موضعی بر روی پوست استفاده شود می تواند بر چین و چروک های پوست تاثیر گذاشته و با بهبود آنها منجر به بهبود ظاهر پوست شود.

در مطالعه ای در سال ۲۰۱۰ چند محصول آرایشی پوست بر پایه عصاره های گیاهی رویبوس، جینکو و سویا ساختند و تاثیر آنها را بر چین و چروک صورت باهم مقایسه کردند.

نتایج نشان داد محصول حاوی عصاره رویبوس بر بهبود چین و چروک بیشترین تاثیر را داشت و محصول حاوی عصاره جینکو تاثیر بیشتری در آبرسانی و مرطوب کنندگی داشت.

بعید است که نوشیدن این چای هم بتواند بر بهبود پوست تاثیرات قابل توجهی داشته باشد؛ به همین دلیل جهت مشاهده تاثیرش بر پوست خود حتما آن را به صورت موضعی استفاده کنید.

همچنین از آنجایی که این دمنوش دارای آنزیم سوپراکسید دیسموتاز است با خنثی سازی رادیکال های آزاد پوست می تواند از پیری زودرس پوست جلوگیری کند و در ایجاد سلول های جوان پوستی موثر باشد.

۸. فاقد اگزالیک اسید است.

برخلاف چای سبز و چای سیاه که حاوی مقادیر زیادی ترکیب اگزالیک اسید هستند؛ دمنوش رویبوس فاقد این ترکیب است.

مقادیر بالای اگزالیک اسید می تواند در کلیه ها رسوب کند و زمینه ایجاد سنگ کلیه را در افراد مستعد این بیماری افزایش دهد.

بنابراین استفاده از دمنوش گیاهی رویبوس برای افراد دارای سنگ کلیه و یا درمعرض این بیماری می تواند بی خطر باشد.

۹. از ابتلا به بیماری های استخوانی جلوگیری می کند.

چای رویبوس سرشار از مواد معدنی چون کلسیم، منگنز و فلوراید است که برای سلامت و تقویت استخوان های بدن ضروری هستند.

فلوراید به سلامت دندان ها کمک می کند و منگنز در ساخت آنزیم های لازم برای استخوان سازی یک ماده معدنی مهم است.

مشخص شده است که این چای می تواند در جلوگیری از بیماری های استخوان مثل آرتروز، پوکی استخوان و درد مفاصل بسیار تاثیر گذار باشد.

۱۰. خاصیت ضد آلرژی دارد.

چای رویبوس حاوی مقادیر بسیاری ترکیبات فنلی است بنابراین می تواند در بهبود التهاب، آلرژی و آسم مفید باشد.

در مناطق بومی آفریقا از این نوشیدنی به عنوان دارویی جهت درمان اگزما، برونشیت، تب یونجه و سایر آلرژی ها استفاده می کنند.

نحوه مصرف دمنوش رویبوس:

دمنوش رویبوس را همانند چای ترش هم می توان به صورت سرد و هم گرم سرو کرد.

برای بهره مندی از مزایای سلامتی این دمنوش می توانید روزانه ۵ تا ۶ فنجان از آن را میل کنید.

می توانید دمنوش رویبوس را با شیر هم مصرف کنید. همچنین به عنوان طعم دهنده در تهیه اسموتی ها به کار ببرید.

روش اول تهیه دمنوش رویبوس:

1. آب جوشیده را درون لیوان بریزید.
2. به ازای هر ۱۵۰ میلی لیتر آب، ۱ قاشق چای خوری سرپر از پودر خشک شده دمنوش رویبوس بریزید.
3.  ۷ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دمنوشتان دم بکشد.
4. می توانید آن را از صافی رد کنید و با کمی عسل یا شکر میل کنید.

روش دوم تهیه دمنوش رویبوس:

1. برگ های خشک شده دمنوش رویبوس را به همراه آب درون قوری بریزید.
2. بگذارید با حرارت ملایم به مدت ۱۵ دقیقه با هم بجوشند.
3. از صافی رد کنید و میل کنید.

نحوه نگهداری دمنوش رویبوس:

دم نوش رویبوس را حتما در ظروفی با در محکم که هیچگونه هوا و رطوبتی از آن عبور نمی کند نگهداری کنید و گرنه طعم و بوی خود را از دست می دهد.
همچنین به دور از نور مستقیم خورشید و در یک مکان خشک نگهداری شود.

عوارض دمنوش رویبوس:

بطور کلی دمنوش رویبوس یک چای بسیار ایمن است که عوارض جانبی بسیار کمی از آن گزارش شده است.

اما مصرف بیش از حد آن مانند هر ماده غذایی دیگری می تواند با عوارضی همراه باشد که در ادامه به آن می پردازیم:

۱. مشکلات کبدی

یک مطالعه نشان داد که مصرف بیش از حد چای رویبوس در روز می تواند موجب فعالیت بیش از حد آنزیم های کبدی شود که ممکن است به کبد آسیب بزند.

۲. تحریک بیش از حد هورمون زنانه

برخی از ترکیبات موجود در چای رویبوس می تواند موجب تحریک بیش از حد هورمون استروژن که یک هورمون زنانه است شود.

افراد مبتلا به بیماری های حساس به هورمون (مانند سرطان پستان) از نوشیدن این چای خودداری کنند.

۳. تداخل با داروهای شیمی درمانی

توصیه می شود افراد مبتلا به انواع بیماری های سرطان که تحت درمان با روش های شیمی درمانی هستند با مشورت پزشک خود از این دمنوش استفاده کنند.

چرا که ممکن است برخی ترکیبات موجود در دمنوش رویبوس با داروهای شیمی درمانی تداخل ایجاد کنند.

منابع medicalnewstoday و healthline و nutrition-and-you