چای سبز یکی از نوشیدنی های سالم است که طرفداران زیادی در سراسر جهان دارد.
چای دومین نوشیدنی پرمصرف بعد از آب است. ۷۸درصد از چای مصرف شده در جهان سیاه و ۲۰ درصد آن سبز است .
مردم چین و ژاپن از مصزف کنندگان عمده ی این گیاه جادویی هستند.
چای سبز در کشورهای چین، ژاپن، هند، سریلانکا، تایوان، نیوزیلند و ایران تولید می شود اما با کیفیت ترین آن در ژاپن تولید می شود.
مردم چین به این چای به عنوان یک دارو نگاه می کنند و در طب سنتی نقش به سزایی دارد.
چای سبز همانند سایر انواع چای از برگ گیاه Camellia sinensis تهیه می شود.
برخلاف سایر انواع چای (چای سیاه، چای اولانگ و …) برگ های تازه چای بدون هیچ فرایند اکسایشی مورد مصرف قرار می گیرد و روند خشک شدن برگ های سبز چای با استفاده از بخار خشک است.
این چای سرشار از مواد مغذی است و بیشتر از سایر انواع چای آنتی اکسیدان دارد.
تاریخچه چای سبز:
از بین انواع چای ، چای سبز قدمت طولانی تری دارد و برای اولین بار در کشور چین کشف شد.
روایت های بسیاری در این باره وجود دارد که در اینجا به یکی از مشهورترین روایت که اکثریت آن را پذیرفته اند می پردازیم.
گفته می شود ۲۷۳۷ سال قبل از میلاد مسیح در چین امپراطوری به نام شن نونگ که گیاه شناس و پزشک حاذقی بود، در طی یکی از مسافرت های خود هنگام استراحت در زیر درختی نشسته بود.
خدمتکار او فنجان آب گرمی برایش آورد. بر حسب تصادف برگی از گیاه چای که بالای سر او بود در فنجان او افتاد و رنگ آب کمی تیره شد.
وقتی امپراطور آب را نوشید احساس طراوت کرد به طوری که خستگی پیمودن این راه طولانی از بین رفت.
او از اعضای کاروان خود خواست از این پس این نوشیدنی را برایش تهیه کنند.
این رویداد در تاریخ چای به ویژه چای سبز به عنوان اولین نمونه ی ثبت شده به حساب می آید.
برخی از مورخان فرهنگی می گویند که منشاء چای سبز به ۳۰۰۰ سال قبل باز می گردد .
در آن زمان مردمی که در آسیای شرقی زندگی می کردند برگ های تازه ی چای را که در آن مناطق رشد می کرد می جویدند و می خوردند.
در قرن پنجم میلادی در زمان حکومت سلسه ی تانگ در چین نوشیدن چای به عنوان یک مراسم رسمی به نام “مراسم چای ” برگذار می شد .
از آن زمان تا کنون نوشیدن چای به بخش جدایی ناپذیر از زندگی اجتماعی مردم چین تبدیل شد.
در زمان سلسه ی تانگ نویسنده ای به نام “لویو” کتابی درباره ” چاچینگ “یا همان چای کلاسیک نوشت .
این کتاب اولین و مهمترین کتاب در مورد مزایای چای است که در آن به چندین مزیت سلامتی که با نوشیدن یک لیوان چای سبز می توان به دست آورد، توضیح داده می شود.
ترکیبات چای سبز:
۱. پلی فنول ها از قبیل:
- فلاونوئیدها (آنتی اکسیدان بسیار قوی هستند که با از بین بردن رادیکال های آزاد در نابودی سلول های سرطانی نقش به سزایی دارند)
- کاتچین که خاصیت ضد سرطانی و انتی اکسیدانی دارد و باعث چربی سوزی نیز می شود.
- تانن
- تفلاوین
۲. آمینواسید (L-Theanin ضد اضطراب و استرس است)
۳. کافئین
کافئین موجود در چای سبز ۲۰-۳۰ درصد کمتر از چای سیاه است و مصرف آن برای کسانی که مصرف کافئین به آن ها توصیه نمی شود مناسب است.
۴. پلی ساکاریدها
۵. کلروفیل B و A
۶. ویتامین های (۵B ,E,k ,C, بتاکاروتن)
۷. مقدار کمی مواد معدنی شامل:
- منگنز
- فلوراید
- سلنیوم
- پتاسیم
- کلسیم
- سدیم
- فسفر
- فولیک اسید
۸. اسید چرب و روغن ها
مصرف چای سبز چه خواصی دارد؟
- جلوگیری از ابتلا به سرطان
- کاهش کلسترول
- رفع مشکلات دهان و دندان
- جوانی و زیبایی
- تقویت استخوان و مفاصل
- پیشگیری از آلزایمر
- درمان بیماری های کبدی
- جلوگیری از فشار خون
- کاهش قند خون
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- تسریع روند بهبود زخم ها
- آرامش بخش
- جلوگیری از افسردگی و استرس
- سلامت قلب
در مطلبی به تفصیل درباره خواص آن در بیوهتل نوشته ایم.
چای سبز در طب سنتی:
چای سبز برخلاف سایر انواع چای طبع سرد و خشکی دارد.
افرادی که سرد مزاج هستند نباید زیاد از مواد غذایی یا نوشیدنی هایی که طبع سرد دارند استفاده کنند.
افراد سرد مزاج با مصرف مکرر ترکیباتی با طبع سرد ممکن است دچار افسردگی یا ام اس شوند.
توصیه می شود به آن دارچین، زنجبیل،برگ تازه نعنا، گل محمدی و یا عسل که ترکیباتی با طبع گرم هستند اضافه کنید تا طبعش متعادل شود.
افزودن این ترکیبات علاوه بر متعادل کردن طبع آن طعم بهتری به آن می دهد.
چای سبز را سرد بخوریم یا گرم؟
چای گرم آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به چای سرد دارد.
آب گرم باعث آزاد سازی و فعالیت ترکیبات موجود در برگ سبز چای می شود.
برخی ترکیبات در دماهای مختلف در زمان دم کردن به چای منتقل می شوند.
مثلا روغن ها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان ها در آب گرم و در درجه حرارت خاص آزاد می شوند.
میزان دمای آب و مدت زمان دم کردن تعیین کننده ی ترکیبات فعال در آب چای است.
چای باید مدت کمی پس از آماده سازی نوشیده شود زیرا بعضی از ترکیبات با ارزش آن پس از گذشت ۱۰ دقیقه به طور نسبی در آب گرم و هوا تجزیه می شوند.
از این رو چای سبز کهنه دم و سرد ترکیبات با ارزش کمتری دارد.
اشکال مختلف چای سبز در بازار:
- چای سبز به همراه آب که با شکر یا شیرین کننده های مصنوعی که در بطری های خاصی ریخته شده است.
- کیسه ای
- کنسانتره مایع
- برگ های طبیعی چای
- چای سبز فوری (به شکل پودر)
- عصاره چای سبز (به شکل کپسول)
- قرص (سریع تر در آب حل می شود و زودتر جذب بدن می شود)
بهترین نوع چای سبز چیست؟
بهترین نوع چای سبز ارگانیک است زیرا در ترکیبات آن مواد شیمیایی و افزودنی ها وجود ندارد.
وجود مواد شیمیایی و نگهدارنده در چای عطر و طعم چای خالص را تغییر می دهند. مصرف این چای ها به صورت مکرر ممکن است باعث عوارض جانبی شوند.
چایی که با خشک کردن برگ های چای و سپس خرد کردن آنها در آسیاب و تبدیل آن به پودر تهیه می شود بهترین نوع است.
برخلاف انواع دیگر چای سبز این نوع بعد از دم کردن رنگ مات به خود نمی گیرد و طعم برگ های چای حفظ می شود.
چایی که از بو دادن برگ های چای در دمای بالا تهیه می شود عطر قوی دارد در این فرایند مقدار زیادی از کافئین چای از بین می رود که برای افرادی که منع مصرف کافئین دارند مناسب است.
برخی از انواع چای سبز:
Sencha:
نوعی چای ژاپنی است که به عنوان محبوب ترین چای سبز شناخته می شود.
Gyokuro:
از انواع خوش طعم و ویژه چای است که در ژاپن تولید می شود . عطر طعم معطری شبیه جلبک دریایی دارد.
Genmaicha:
در این چای برگ های چای را با دانه های پخته شده برنج قهوه ای ترکیب می کنند . این چای طعم شیرینی دارد و سرشار از مواد مغذی است.
Matcha:
برای تهیه ی این چای بوته های چای را زیر سایه نگه داری می کنند. در این نوع برگ های چای پس از چیدن به شکل پودری بسیار ریز در می آید. مرغوب ترین و با کیفیت ترین چای ماچا در ژاپن تولید می شود.
Longjing (چاه اژدها):
با کیفیت ترین و با ارزش ترین چایی است که در چین تولید می شود. برگ های چای به روش سنتی چیده و بو داده می شوند. برگ های این چای گرد و کوتاه هستند.
Gunpowder (باروت):
نام گذاری این چای به خاطر شکل گلوله مانند و طعم دودی آن است. نخستین بار در زمان سلسله ی تانگ در چین تولید شده است .
روش نگهداری چای سبز:
- آن را در ظرف تیره نگه داری کنید.
- در محلی تاریک و دور از نور باشد.
- دور از رطوبت باشد.
- در معرض هوای آزاد قرار ندهید چرا که چای با اکسیژن هوا ترکیب می شود این امر باعث تلخی و خرابی چای می گردد.
میزان مصرف چای سبز:
توصیه می شود بیش از ۲-۳ فنجان چای در روز نوشیده نشود.
همان طور که نوشیدن به اندازه چای خواص بی شماری دارد مصرف بیش از اندازه آن نیز مضر است.
چای سبز را چه زمانی مصرف کنیم؟
۱. معده خالی:
هرگز با معده خالی و بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب چای ننوشید زیرا کاتچین می تواند اثرات بدی روی کبد داشته باشد.
۲. قبل یا بعد از غذا:
۲ ساعت قبل یا بعد از غذا چای بنوشید.
این چای حاوی تانن است که می توانند در جذب آهن اختلال ایجاد کنند.
بنابراین سعی کنید چای را همراه با وعده ی غذایی ننوشید . حداقل ۲ ساعت قبل یا بعد از غذا آن را میل کنید.
۳. پیش از ورزش:
این چای به دلیل داشتن کافئین انرژی بدن را افزایش می دهد و باعث چربی سوزی می شود.
نوشیدن آن قبل از ورزش باعث می شود شما انرژی بیشتری برای ورزش داشته باشید و وزنتان کاهش یابد.
۴. قبل از خواب:
کافئین موجود در این چای خواب را مختل می کند. همچنین اسیدامینه L-Theanin باعث بیدار ماندن و افزایش تمرکز می شود.
بهترین زمان برای نوشیدن این چای ۲ ساعت قبل خواب است زیرا در این زمان بدن سوخت و ساز کمتری دارد و نوشیدن چای سبز می تواند آن را افزایش دهد.
۵. هرگز بلافاصله پس از مصرف داروها ننوشید.
آیا مصرف چای سبز برای کاهش وزن موثر است؟
امروزه درباره تاثیرات چای سبز در لاغری، قرص ها، کپسول ها یا دم نوش های لاغری که پایه و اساس آنها این چای است بسیار شنیده اید.
شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که آیا چای سبز در کاهش وزن موثر است یا خیر؟
کافئین موجود در آن باعث سرکوب اشتها می شود و سرعت سوزاندن کالری و چربی های اضافه را افزایش می دهد.
نباید انتظار داشته باشید تنها با مصرف چای سبز به وزن ایده آل خود برسید.
چای سبز فقط تا حدود ۱۰ درصد سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد.
در افرادی که رژیم غذایی و نکات تغذیه ای را رعایت نمی کنند و زندگی بدون تحرکی دارند نه تنها این چای بلکه هیچ ماده دیگری به کاهش وزن آنها کمک نمی کند.
طرز تهیه چای سبز:
- برای هر نفر یک قاشق مربا خوری از چای سبز را در قوری بریزید.
- به ازای هر یک قاشق مربا خوری از چای یک لیوان آب با دمای ۸۰-۸۵ را به آن اضافه کنید.
- در قوری را به مدت ۲-۳ دقیقه بگذارید تا دم بکشد.
- جای شما آماده است.
نکات مهم:
- چای سبز مانند چای سیاه نیازی به دم کردن در حرارت بالا ندارد زیرا حرارت بیش از حد میزان خواص آن را کاهش می دهد.
- از دم کردن این چای در قوری استیل خودداری شود زیرا تانن موجود در آن با آهن قوری استیل رسوب می دهد.
طرز تهیه ی چند دم نوش چای سبز:
۱. دم نوش چای سبز و دارچین:
مواد لازم:
- مقداری چوب دارچین
- یک قاشق چای خوری چای سبز
- یک فنجان آب
طرز تهیه:
- آب و چوب دارچین را در یک قوری بریزید و روی حرارت بگذارید.
- اجازه دهید ۱۰ دقیقه روی حرارت بجوشد.
- از روی حرارت بردارید و بگذارید خنک شود تا دمای آن به ۸۰-۸۵ درجه برسد.
- اگر قوری شما استیل است آب و دارچین را به ظرف دیگری انتقال دهید.
- چای را داخل آب جوش بریزید.
- در ظرف را بگذارید و ۲-۳ دقیقه بماند تا دم بکشد.
- چای را از صافی عبور دهید و داخل فنجان بریزید.
- دمنوش شما آماده است.
- می توانید بسته به ذایقه خود به جای دارچین از زنجبیل، گل محمدی یا برگ های تازه نعنا استفاده کنید.
۲. دمنوش چای سبز لیموترش و عسل
مواد لازم:
- یک قاشق چای خوری عسل
- دو قاشق چای خوری آب لیمو ترش
- یک فنجان آب
- یک قاشق چای خوری چای سبز
طرز تهیه:
- آب را روی حرارت بگذارید تا به جوش آید.
- آن را از روی حرارت بردارید تا دمای آن به ۸۰-۸۵ درجه برسد.
- چای و آب لیمو ترش را به آن اضافه کنید.
- ۲-۳ دقیقه در ظرف را بگذارید تا دم بکشد.
- آن را از صافی عبور دهید و داخل یک فنجان بریزید.
- هنگام نوشیدن عسل را به آن اضافه کنید.
منابع:stylecraze و everydayhealth و greentea و bbcgoodfood و teahow و cupandleaf و itoen-global و lifehack و teabox