گل یاس که با نام علمی officinale jasminum شناخته میشود، به ملکه گلها معروف می باشد.
نام لاتین گل یاس (جاسمین) از واژه پارسی یاسمین به معنای هدیه الهی مشتق شده است.
منطقه هیمالیا در غرب چین به عنوان خواستگاه اولیه گل یاس شناخته میشود.
ایران، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، هند و نپال دیگر کشورهایی هستند که از آنها به عنوان پیشگامان پرورش گل یاس یاد میشود.
چینی های باستان به منظور التیام زخم و تقویت بدن از گل یاس استفاده می کردند.
آسیایی ها از هزاران سال پیش گل یاس را برای موارد زیر به کار می بردند:
- افسردگی
- رفع استرس و اضطراب
- درمان زخم
گل یاس در اشکال مختلفی در دسترس و قابل مصرف است:
- عصاره گل یاس
- چای گل یاس (غالبا تحت عنوان چای جاسمین شناخته میشود)
- روغن گل یاس
- قابل استفاده در غذا، بستنی، شیرینی و آدامس
چای گل یاس که عطر و طعم بی نظیری دارد در منطقه فوجین چین متولد گشت و به سراسر دنیا معرفی شد.
آنچه که این نوشیدنی را محبوب و پرمصرف می سازد تنها رایحه و طعم دلنشین آن نیست بلکه فواید بی شمارش برای سلامتی بدن است.
خواص چای گل یاس:
۱. سلامت گوارشی
گل یاس منبع غنی از آنتی اکسیدان هایی است که با آنزیم های گوارشی واکنش می دهند و روند جذب مواد غذایی و عملکرد مکانیکی دستگاه گوارشی را بهبود می بخشند.
از دیگر اثرات فوق العاده گل یاس بر روی دستگاه گوارش تحریک رشد باکتریهای مفید روده است.
باکتریهای مفید روده همواره در روده ساکن هستند و از جمله مهم ترین موانع سکونت گزینی باکتریهای بیماریزا در روده به شمار میروند.
همچنین خاصیت ضد انقباض گل یاس اثرات زیر را به دنبال دارد:
- بهبود سوء هاضمه
- بهبود عملکرد ضعیف معده
- رفع التهابات دستگاه گوارش
۲. مقابله با عفونتهای باکتریایی دستگاه گوارش
مطالعات انجام شده از اثر مهارکنندگی عصاره و چای گل یاس بر رشد باکتریهای عفونت زای دستگاه گوارش (استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا، باسیلوس سرئوس) حکایت دارد.
۳. رفع افسردگی و هیجان
گل یاس از طریق تاثیر سازنده بر دستگاه عصبی مرکزی، تسهیل تنفس، اشباع خون با اکسیژن و مقابله با افت فشار خون فرد را در این زمینه یاری میکند.
۴. درمان بیخوابی
روغن و چای گل یاس دارای اثرات تسکین دهندگی بر روی هر دو بخش ارادی و غیر ارادی سیستم عصبی است.
به افرادی که از بی خوابی رنج میبرند یا خواب نامنظمی دارند ٬ از طریق کاهش تپش قلب و ایجاد زمینه استراحت روانی کمک می کند.
۵. تقویت نیروی جنسی
۶. تنظیم هورمون های بانوان
روغن و دمنوش گل یاس با خاصیت تنظیم کنندگی هورمونهای زنانه نتایج زیر را به دنبال دارد:
- جلوگیری از دردهای قاعدگی از طریق تحریک قاعدگی
- بهبود عوارض یائسگی
- بهبود سندروم علائم پیش از قاعدگی (این سندروم با نامهای PMS و Premenstrual syndrome)
۷. مقابله با افسردگی پس از زایمان
۸. کاهش دوره پریودی پس از زایمان
۹. سلامت قلب و عروق
مصرف روزی یک فنجان چای گل یاس به افرادی که دچار ناراحتی های قلب و عروق هستند معمولا توصیه می شود.
گل یاس سرشار از ترکیباتی به نام کاتچین (katechin) می باشد، کاتچین ها از اکسیداسیون کلسترول ممانعت میکنند. اکسیداسیون کلسترول عامل ایجاد التهاب در شریان ها و وریدها است.
از دیگر تاثیرات مهم کاتچین در راستای سلامت قلب و عروق می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش فشار خون
- کاهش سطح کلسترول خون
۱۰. پیشگیری از سرطان
در جوامع مدرن سرطان به یک مشکل شایع و جدی تبدیل شده است، پس موضوع مقابله با آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
رادیکالهای آزاد معمولا از طریق آلودگی های غذایی و محیطی وارد بدن انسان شده و عملکرد سلولها را از نظم خارج می کنند به این ترتیب مشکلات عصبی و سرطان شکل میگیرند.
گفته میشود چای گل یاس دارای ترکیبات آنتی اکسیدان پرقدرتی است که از طریق هدف قرار دادن رادیکالهای آزاد تا حد زیادی از وقوع سرطان پیشگیری میکنند.
۱۱. تقویت سیستم ایمنی
در چای گل یاس ترکیبات فوق العاده ای وجود دارد که مهم ترین اثر آنها تقویت سیستم ایمنی فرد است.
این ترکیبات عبارتند از:
- لینالولlinalool
- بنزوئیک استات benzoic acetate
- ایندول indole
- جاسمون jasmine
- مقادیر بالای ویتامین و مواد معدنی
- سالسیلیک اسیدsalicylic acid
- آلکالوئید alkaloids
۱۲. درمان یبوست و نفخ
۱۳. درمان و مقابله با آنفولانزا و سرماخوردگی
۱۴. پیشگیری از دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ به علت ناتوانی بدن در تولید و یا مدیریت هورمون انسولین حاصل میشود.
عوامل ژنتیکی و سبک زندگی اشتباه یا ترکیب این دو عامل میتواند به دیابت نوع منجر گردد.
نوشیدن چای سبز و گل یاس از طریق تنظیم تولید انسولین به مقابله با دیابت کمک میکند.
۱۵. تنظیم قند خون
۱۶. درمان استرس
در طب چینی چای گل یاس با عنوان سان پین چا و در طب سنتی ژاپن با عنوان اوکیناوا شناخته میشود.
چینی ها و ژاپنی ها از دیرباز چای گل یاس را جهت درمان مشکلات زیر به کار میبرند:
- هیجان و اضطراب نامتعادل
- استرس
- آفتاب زدگی
- بیماریهای عفونی
۱۷. رفع شکم درد و دل پیچه
۱۸. درمان اسهال
۱۹. درمان سوء هاضمه
۲۰. حذف باکتریهای عفونی
۲۱. درمان قاعدگی های غیر طبیعی (قاعدگی های دردناک و وقفه های غیر نرمال قاعدگی)
۲۲. ضدعفونی و التیام زخم
خاصیت ضدعفونی کنندگی گل یاس، روغن یاس و چای آن به ترکیباتی مربوط میشود که در آن یافت میشوند این ترکیبات عبارتند از:
- بنزیل بنزوات
- بنزوئیک اسید
- بنزآلدهید
۲۳. غلبه بر تنگی نفس
طرز تهیه دمنوش گل یاس برای درمان تنگی نفس:
- ۲۰ عدد گل یاس را انتخاب و بشویید.
- سپس در دو یا سه فنجان آب بجوشانید.
- مقداری نمک بیفزائید.
- پس از جوشاندن گل ها این دمنوش را روزی دو مرتبه (صبح و ظهر) میل کنید.
۲۴. درد مزمن گوش
نوعی از درد گوش که با عنوان Otorrhea شناخته میشود به علت التهاب گوش بیرونی یا گوش میانی رخ میدهد.
نوشیدن چای گل یاس یا استفاده از روغن گل یاس برای رفع این مشکل گزینه مناسبی است.
۲۵. شست و شوی چشم
بدین منظور چای سرد شده گل یاس را میتوانید استفاده کنید،
همچنین می توانید گل های یاس را از شب قبل خیسانده و روز بعد به عنوان محلول چشمی استفاده کنید.
چای گل یاس در موارد زیر برای شست و شوی چشم به کار میرود:
- التهاب چشم
- سرخی چشم
- تورم چشم
- خارش چشم
۲۶. کاهش وزن
استفاده از چای گل یاس سوخت و ساز بدن را تسریع میکند.
سوخت و ساز(متابولیسم) سریع تر به معنای آنست که بدن میتواند مواد غذایی و مواد درشت مغذی (از قبیل چربی و پروتئین) را سریعتر پردازش کند، به این ترتیب فرصت برای چاقی فراهم نمیشود.
۲۷. درمان روماتیسم
۲۸. درمان سنگ صفرا
۲۹. تسکین دندان درد
۳۰. مقابله با پوسیدگی دندان از طریق حذف باکتریهای عامل پوسیدگی
۳۱. رفع بوی نامطبوع دهان
۳۲. رفع عفونت لثه
۳۳. درمان تورم و التهاب روده
طرز تهیه دمنوش گل یاس برای درمان التهاب روده:
- یک مشت گل یاس را شسته و در سه فنجان آب بریزید.
- مخلوط فوق را تا جایی بجوشانید که تنها یک فنجان آب در ظرف بماند.
- این چای را از صافی عبور داده و روزی دو مرتبه میل نمائید.
۳۴. رفع تب شدید
۳۵. درمان التهابات کلیوی
طرز تهیه دمنوش گل یاس برای درمان التهابات کلیوی:
- ۱۵ گرم گل یاس خشک شده را در دو فنجان آب ریخته و بجوشانید،
- جوشاندن را تا جایی ادامه دهید که حجم اولیه آب به نصف برسد.
- چای فوق را از صافی گذرانده و مرتبا روزی دوبار نوش جان کنید.
۳۶. تقویت مغز
گل یاس یک داروی باستانی و سنتی برای تقویت عملکردهای مغزی میباشد.
ترکیبات قدرتمند آنتی اکسیدان و پلی فنول موجود در این گیاه سبب بهبود فعالیت مغزی شده و موجب افزایش ترشح انتقال دهنده های عصبی آرامبخش و حوصله بخش (سروتونین و دوپامین) می گردد.
۳۷. تقویت حافظه
۳۸. تقویت تمرکز
۳۹. مقابله با بیماریهای آلزایمر و پارکینسون
۴۰. مقابله با فشار خون بالا
۴۱. تسکین سردرد
۴۲. تسکین ورم ملتحمه
بدین منظور چشمانتان روزی سه بار با دمنوش گل یاس شست و شو دهید.
۴۳. درمان بیماری های پوستی
یک جوشانده از گل یاس و ریشه های آن تهیه کنید و مرتبا بنوشید.
چای گل یاس برای مشکلات پوستی زیر مناسب می باشد:
- خارش
- جذام
- عفونتهای قارچی
- کچلی
- آکنه
۴۴. ضد سنگ
چای گل یاس از جمله نوشیدنی هایی است که از تشکیل سنگ در کلیه ها پیشگیری می کند.
به منظور نیل به این هدف نوشیدن روزانه یک فنجان چای گل یاس توصیه میشود.
۴۵. درمان زخم های دستگاه گوارش به ویژه زخم معده
۴۶. بهبود آسم
۴۷. بهبود سرفه های مکرر
۴۸. تسکین دردهای آرتروز
۴۹. رفع خروپف
استشمام گل یاس، روغن گل یاس و بخور و بوئیدن چای غلیظ آن به رفع خروپف کمک میکند.
۵۰. بهبود عملکرد سیستم گردش خون
۵۱. مقابله با خونریزی مقعد در اثر بواسیر (هموروئید)
۵۲. رفع عفونت ادراری
۵۳. مقابله با ضعف ذهنی
۵۴. مقابله با هپاتیت
عوارض چای گل یاس:
دز مناسب برای مصرف دمنوش گل یاس بر اساس فاکتورهای معینی به افراد توصیه میشود که عبارتند از:
- سن فرد
- وضعیت سلامت جسمانی و روحی
- جنسیت
- عادات غذایی
در حال حاضر اطلاعات دقیق علمی مبنی بر دز دقیق و مناسب هر فرد وجود ندارد.
همواره در نظر داشته باشید که گیاهی و طبیعی بودن یک دارو یا نوشیدنی صرفا به معنای بی خطر بودن آن نبوده و نباید در مصرف آن از حد اعتدال تجاوز نمود.
همچنین در صورت داشتن مشکل خاصی در وضعیت سلامتیتان توصیه می شود با داروساز یا پزشک مربوطه مشورت نمایید.
پیش از مصرف چای گل یاس نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- مصرف چای گل یاس را از مقادیر اندک شروع کنید و به یکباره به سراغ غلظتهای بالا و یا حجم بالا نروید.
- در صورت مشاهده نیاز به افزایش مقدار مصرفی گل یاس، این کار را به طور تدریجی انجام دهید.
- این نوشیدنی خاصیت قاعدگی آور داشته لذا مصرف آن در دوران بارداری توصیه نمی گردد.
- مصرف این چای به افرادی که به میگرن مبتلا هستند توصیه نمی شود.
چای سبز با گل یاس:
مخلوط گل یاس خشک شده و چای سبز بسیار محبوب بوده و علاوه بر روش های خانگی، به صورت آماده نیز قابل تهیه است.
این نوع چای با عنوان Green jasmine tea نیز شناخته میشود.
فواید این چای ترکیبی عبارتند از:
۱. ضد التهاب و آنتی اکسیدان
چای سبز و گل یاس با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی دردهای التهابی بیماریهایی همچون آرتروز و درد مفاصل را کاهش میدهد.
ترکیبی که تاثیر عمده را در این زمینه دارد اپی گالوکاتچین نام دارد.
۲. مبارزه با چاقی
گفته میشود نوشیدن حداقل سه فنجان چای سبز و گل یاس در کنار ورزش و یک رژیم غذایی مناسب قدم مهمی در مبارزه با چاقی به شمار میرود.
۳. مقابله با دیابت نوع دو
طرز تهیه چای سبز و گل یاس
مواد لازم:
- ۱۰ تا ۱۲ عدد گلبرگ گل یاس
- چای سبز
- آب گرم
- عسل یا شکر
طرز تهیه:
- آب را روی حرارت بگذارید تا به جوش آید.
- شعله را خاموش کرده، برگ های چای سبز و گلبرگها را به آب جوش بیفزایید.
- ۳ تا ۵ دقیقه منتظر بمانید تا دم بکشد.
- گلبرگهای یاس را جدا کرده و با افزودن عسل یا شکر چایتان را شیرین کنید.
طرز تهیه چای گل یاس خشک شده
مواد لازم:
- آب
- گل یاس خشک شده
طرز تهیه:
- آب را بجوشانید.
- شعله را خاموش کرده و گلبرگهای خشک شده را به آب جوش بیفزایید. (به ازای هر ۲۰۰ سی سی آب ۲ گرم گل یاس خشک)
- به مدت ۳۰ ثانیه تا ۳ دقیقه منتظر بمانید تا دم بکشد. (باقی ماندن گلبرگها به مدت بیشتر ممکن است سبب تلخی چای گردد.)
- چای را از صافی عبور داده و نوش جان نمائید.
طرز تهیه چای گل یاس و نعناع
مواد لازم:
- یک قاشق چایخوری چای سبز یا سیاه
- یک قاشق چایخوری گل یاس خشک یا تازه
- سه برگ نعناع تازه
طرز تهیه:
- سه فنجان آب را بجوشانید سپس شعله را خاموش کنید.
- اندکی منتظر بمانید تا دمای آب به ۸۰ تا ۹۰ درجه برسد.
- چای، گل یاس و نعناع را به آب گرم بیفزائید.
- به مدت ۳ تا ۵ دقیقه منتظر بمانید تا چای دم بکشد.
- در صورت دلخواه اندکی عسل به چای خود افزوده و نوش جان نمائید.
منابع indigo-herbs و healthbenefitstimes و stylecraze